DITA, jadi dirawat di Jakarta
Wanci sareupna datang ka imah téh. Urang keketeyepan ngaliwatan kamar si Bapa, bisi gareuwah. Ti jero kamar hawar-hawar kadéngé lagu “Ucing Garong”. Kawasna mah keur aya sémah, da pantona rékép. Pasti Tante Tina, kabogoh si Bapa.
Blus ka kamar, gubrag ngabeubeutkeun awak kana kasur. Suku karasa paranas nyanyautan balas leuleumpangan. Geus saminggu urang kekeleyengan waé nénéangan manéh, Dit. Reup peureum. Bakat ku capé, les wé kasaréan.
Ngoréjat téh kahudangkeun ku sora jam. Di kamar pararoék. Cetrék ngahurungkeun lampu. Uluh hordéng gé can ditutupkeun! Geus tabuh sabelas. Sanggeus nutupan hordéng, gék di sisi ranjang. Sirah karasa lalendeng.
Di téras kadéngé aya nu nyarita, “Iraha urang tepang deui?” Urang kerung. Sémah si Bapa nu tadi beurang téa kitu? Geuning lalaki, lain Tante Tina. Panasaran, jung leumpang ngadeukeutan kaca jandéla. Lalaunan hordéng dipéléngékeun. Sémah téh keur dongko disapatu, si Bapa ngajanteng haréupeunana, disasarung.
Nempo dedeganana mah asa bapa manéh, Dit! Can pati sidik kana rupa bapa manéh téh da langka di imah kapan. Urang ngucek-ngucek panon bisi salah tetempoan. Enya kitu bapa manéh, Dit? Naha
“Akang édun, ih!” Bapa manéh nyawél gado si Bapa. Jajantung ujug-ujug ratug tutunggulan. Sajongjongan urang ngajengjen kawas patung. Leungeun muntangan gordéng. Bapa manéh ngaléos ti buruan bari
Paingan ceuk manéh baheula, “Win, bapa urang mah gagah téh, siga Ivan Gunawan.” Sugan téh bohong, ari pék téh enya siga pisan. “Siga Ivan Gunawan atawa siga, itu tuh!” Urang nurutan iklan. “Naon siah, ka bapa urang nyebut béncong!” Manéh molototan. “Saha nu nyebut béncong? Ih, ari manéh sok sénsi!”
Teu kanyahoan, bray panto kamar aya nu mukakeun. Urang ngarénjag. Si Bapa haha-héhé nyampeurkeun. Gajleng urang luncat. tuluy nyempod di juru. “Ampun Pa
*
Dit, poé ieu urang datang ka sakola. Rék ngadon ngumbar panineungan. Ti saprak dikaluarkeun ku sakola, kakara ayeuna urang ngalanto deui ka dieu. Ngahaja poé Minggu, ngarah teu panggih jeung babaturan sakelas, sanajan boa maranéhna mah geus lalulus meureun.
Panonpoé keur meujeuhna haneut moyan. Gog nagog dina tétécéan luhureun tihang bandéra. Kelas nu sasarina ramé téh ayeuna mah simpé. Kitu deui buruan sakola, katempona leuwih lalening ari teu aya nu sarakola mah.
Dit, inget teu, lamun keur istirahat, urang sok naragog duaan di dieu. Ti dieu mah plung-plong tetempoan téh, da puguh di mumunggang. Paneuteup lempeng ka Pasir Astana. Lamun aya nu maot téh, sok atra tinglaliungna nu keur ngurebkeun. Itu gé tuh, kawas nu keur ngarali kuburan.
Bet ras ka manéh basa urang keur ngadaweung duaan di dieu. Harita téh aya nu maot. Manéh ujug-ujug nyikikik seuseurian. “Iraha nya manéh dikubur di dinya, Win? Nu awakna kawas jarapah mah sok leuwih gancang maotna.”
“Siah, dasar ébél. Nya pasti heula manéh, atuh. Puguh nu awakna bayuhyuh kawas manéh kitu nu téréh maot mah.” Jep téh manéh jempé. Ari dirérét nyampak geus rambisak. Urang ngaranjug, manéh dirangkul. “Alah hampura, heureuy urang mah, Dit!” Urang rampang-reumpeung ngupahan manéh. Lila-lila manéh gé seuri, sanajan bangun kapaksa.
Jeletit aya nu nyoco kana suku. Sireum géhél! Jung nangtung. Ngised ka beulah kénca. Nu maot téh kawasna mah jalma beunghar. Nu jarajapna gé mani ngaleut kitu.
Teu karasa panonpoé geus manceran. Angin Lémbang ngendagkeun kembang kertas beureum nu tinggaruyun. Haréudang, tapi jékét kalah dirérékép ngabunian beuteung nu beuki belenu. Urang ngarahuh miceun babangbaluh jeroeun dada. Panon ngadadak peurih. Buru-buru tanggah nahan cipanon nu rék ngeclak.
Salila-lila neuteup tihang bandéra nu ngalekeceng teu aya bandéraan. Teu karasa biwir ngarenyu. Inget ka manéh nu hayang jadi anggota Paskibra. Piraku aya Paskibra awakna sagedé gajah kitu! Boro-boro jadi patugasna, upacarana ogé cadu. Kapan keur diajar gé sok kabur waé, lin!
Kawas basa hiji mangsa, basa Bu Ina nuju nerangkeun. Teu pupuguh manéh ujug-ujug mérésan buku dikana-kantong-keun, “Win, urang mah rék balik,” léos wé. “Dita, badé ka mana?” Bu Ina nerangkeunana lirén heula. “Uih, Bu.” Manéh ngabéngbéos dituturkeun ku paneuteup babaturan sakelas. Bu Ina ukur colohok bari gogodeg.
Kungsi urang diseleksek ku Bu Nani guru BP. Maluruh ku naon pangna Dita sok balik teu pupuguh bari tara bébéja ka guru nu keur ngajar harita. “Cing sugan Wina terang ku naon Dita téh sok kabur waé?” Urang ngabigeu, da puguh sarua teu nyaho. Rék nanya langsung ka manéh téh sieun dibaeudan. Atuh engké moal dijajanan deui. Teu sudi teuing lamun urang kudu malakan deui babaturan kawas baheula mah. Héos bau kawah. Urang curinghak, asa nyay-nyayan aya nu kapikir.
“Bu, bau nya?” Bu Nani ungas-ingus, tuluy unggeuk semu kerung. “Tah Bu, pami Dita badé ngaléos ti kelas téh sok bau kawas kieu, kitu da unggal-unggal ogé.” Bu Nani beuki kerung. Tapi laun-laun mah anjeunna gé unggut-unggutan.
Kadieunakeun mah mun manéh ngaléos ti kelas téh geus tara aya nu ngageureuh-geureuh. Bisi kababayan deui kawas harita meureun. Kapan dirawatna gé nepi ka dua bulan. Horéng dina awak manéh nu katempo sakitu séhatna téh nyalingker rupa-rupa kasakit. Jantung, darah tinggi, diabétés, asam urat, koléstérol, jeung teuing naon deui atuh. Campur-campur wé pokona mah. Huh, dasar panyakit jalmi nyondong!
Basa urang ngalongok manéh di rumah sakit katempo awak manéh téh ngorotan. “Wina, tempo urang jadi langsing kieu!” Manéh cengkat rék diuk, tapi katahan ku selang imfusan. Golédag deui kana bantal semu nyanda. “Dua puluh kilo turunna ogé.” Hah, dua puluh kilo? Tapi angger waé sagedé buta. Éta geuning gado ngagarayot kénéh!
“Ayeuna mah dahar urang téh digram, Win. Sapopoé ngan ukur ngemil apel wungkul.” Urang ngahuleng. Atuh ayeuna mah urang gé bakal kalaparan? Moal seubeuh deui cara baheula. Harita mah salian ti seubeuh téh, saku sok mérékis waé. Boh indit boh balik ti sakola sok ngilu ka manéh, turun-unggah mobil sédan. Wah pokona mah asa jadi borju wé urang téh!
“Matak gé tong loba teuing barangdahar, bisi kababayan deui di kelas! Bekel atuh sakalian WC-na ka sakola!” Si Dadang jeung si Agus ngoconan manéh basa keur istirahat. Urang keur ngadalaharan anggur bekel manéh ti imah. “Naon siah?” Si Dadang jeung si Agus kalah tingcalengir teu miroséa manéh anu muncereng, léos ka luar rék jarajan. Manéh ngoréjat ngudag bari memener seragam nu nyingsat katarik lebah bujur. Ceg, ngarawél jidar kai tina méja guru. Urang ngalenyap, rék nyarék teu kaburu. Beledag sirah si Dadang ditakol sahabekna. Si Dadang muringis bangun nu nyeri pisan.
“Aduh siah getihan, Dita!” Si Agus molotot ka manéh. Urang neuteup manéh nu rénghap ranjug kénéh nahan napsu. Tapi riuk manéh bangun kaduhung. Haté teu kuat hayang nyarékan, sok sasangkleng da manéh mah. Barudak ngarogrog ngarilikan getih dina leungeun jeung dina kerah baju si Dadang. Barudak naruyun si Dadang rék diubaran di ruang UKS. Ari urang jeung manéh dititah ka kantor BP.
Angin ngahiliwir, cep tarang karasa tiis. Buuk nu teu kabeungkeut ting-alewir kana pipi jeung irung. Ngarénghap, ngumpulkeun deui pangacian. Nu ngurebkeun di Pasir Astana geus balubar. Teuing geus sabaraha jam ngajejentul di dieu téh, nyaho-nyaho suku karasa singsireumeun. Léos ninggalkeun tihang bandéra.
Gék diuk dina babangkuan haréupeun kelas urut urang harita. Tonggong karasa panas. Késang lapar nu renung dina beungeut diusapan. Ti peuting kénéh teu kararaban sangu. Si Bapa can datang ti kamari kénéh. Sasarina mah sok mawa sangu pincuk. Teuing ti mana meunangna téh. Ti supir angkot meureun. Bubuhan calo sénior si Bapa mah. Dipikagimir ku sasaha. Nu matak pantes wé si Mamah rék ngagerebeg teu waras ogé, da baluas ku kalakuan si Bapa jeung nasib urang meureun. Nepi ka ayeuna gé si Mamah can cageur kénéh.
Ti saprak mérégo urang keur dikeukeupan ku si Bapa mimiti kanceuhna mah. Ti harita gawéna ngajubleg huleng-jentul. Ari urang da puguh budak kénéh can ngarti nanaon, dikitu-kieu ku si Bapa téh teu weléh nurut waé. Sugan téh akibatna moal kieu.
Dit, sanasib urang téh. Bapa manéh jeung bapa urang sarua teu eucreugna.
Méméh ngaléos ninggalkeun sakola, ceg metik kembang kertas sagagang. Diambeuan. Ras ka manéh. “Bau, tapi da resep urang mah,” manéh gulak-gilek bari nyelapkeun kembang kertas kana ceuli. Geulis manéh téh, Dit. Komo mun teu buleud mah.
Awak karasa lalungsé. Sajajalan leumpang téh rarandegan, jog ka tempat parkir handapeun Pasir Astana. Mobil nu tas jarajap ti kuburan ngajajar. Bakat ku nahnay, gék diuk di sisi jalan. Nyangsaya kana sisi témbokan tempat parkir. Reup peureum. Tingkalosrékna nu laleumpang hawar-hawar ngadareukeutan. Hayang cengkat da éra bisi aya nu nanya, tapi teu kawawa.
Asa keur ngimpi basa taktak karasa aya nu nyagap. “Wina ieu téh?” Nyah urang beunta. Urang ngalenyap, mamah manéh, Dit! Sakedapan colohok. Gabrug mamah manéh ngarontok urang bari ceurik. Urang kuram-kireum teu ngarti. Bari sisimekeun mamah manéh nyarita, “Win, Dita téh ngantunkeun.”
Leng tetempoan ngadadak pararoék. Ceuli ngajelengéng katorékan. Leungeun tikekereket ngaranggeum kembang kertas. Haté teu eureun jejeritan.
Dita, urang milu!
Kalayang, awak asa kakalayangan. Urang tuluy hayang leumpang, ngadigleu ka Pasir Astana. Bru, nyuuh dina kuburan manéh.
Carpon AI KORALIATIDimuat dina majalah Manglé No. 2148
